Κυριακή του Ζακχαίου (2003)

         Ὁ Ζακχαῖος ἦταν ὁ ἀρχιτελώνης στήν Ἱεριχώ. Ἄνθρωπος μέ μεγάλη ὑλική δύναμη. Τό χρῆμα ἀπό τήν ἐνοικίαση τῶν φόρων ἔρρεε ἄφθονο στό θησαυροφυλάκιό του, τό μάζευε, καί καμάρωνε, ὅτι μέ αὐτό μποροῦσε νά ἀπολαμβάνει ὅσα ἡ ζωή πρόσφερε. Πίστευε ἀκόμη πώς θωράκιζε μ’ αὐτό τήν προσκαι-ρότητα τῆς ζωῆς του. Ὁ ἀρχιτελώνης, ὅπως καί καθένας πού ἔχει ἄφθονα ὑλικά ἀγαθά, βάσιζε τή ζωή μόνο σ’ αὐτά. Φανταζόταν ὅτι μέ τά χρήματα ἐξαγόραζε τά πάντα.

    Κάποια στιγμή ἔρχεται ὁ κορεσμός ἀπό ὅσα ἀπολάμβανε. Ἡ ἡδονή ὁδηγεῖ πάντοτε στήν ὀδύνη, ὄχι μόνο τή σωματική, ἀλλά καί στή φρικτότερη πού εἶναι ἡ ψυχική. Αὐτό δέν συμβαίνει μόνο στό Ζακχαῖο, ἀλλά σέ ὅλους μας. Τότε ἕνα κενό ἀνοίγεται μπροστά μας, πού καμμιά ἡδονή δέν μπορεῖ νά τό καλύψει. Τότε ἀρχίζει νά γίνεται ἔντονη ἡ ἀπουσία ἐνδιαφέροντος γιά τή ζωή. Καί ἀρχίζουν αὐτά πού στή σύγχρονη ψυχοθεραπευτική ὀνομάζονται ψυχονευρώσεις.

    Ἡ ὕπαρξη τοῦ ἀρχιτελώνη Ζακχαίου, πού μέχρι χθές ἀπολάμβανε τοῦ τελωνίου τίς προσόδους, βρέθηκε διπλο-κλειδωμένη ἀπό ἔλλειψη ἐνδιαφερόντων, πού θά ἱκανοποιοῦσαν τήν ὕπαρξή του, πού θά ἔδινε νόημα στήν ἄδεια ζωή του.

    Στήν ὁριακή αὐτή στιγμή τῆς ζωῆς του γεννᾶται ἡ ἐπιθυμία τῆς συναντήσεώς μέ τόν Χριστό. Εἶχε ἀκούσει πολλά καί σημαντικά ἐκεῖ στό σκαμνί τοῦ τελωνίου. Μιά κρυφή ἐπιθυμία ἄρχισε νά γεννᾶται στό βάθος τῆς καρδιᾶς του, ἡ ὁποία διαρκῶς μεγάλωνε, καί γι’ αὐτό «ἐζήτει ἰδεῖν τόν Ἰησοῦν».  Σκεφτόταν ὅμως, ὅτι σάν τελώνης δέν μποροῦσε νά πραγματο-ποιήσει μιά ἄμεση συνάντηση μαζί του, μιά καί στά μάτια τοῦ τότε κόσμου ὁ τελώνης εἶχε μιά θέση κακόφημη καί ὅλοι εἶχαν μιά ἀποστροφή στούς τελῶνες. Νόμιζε ὅτι καί ὁ Χριστός θά τόν ἀποστρεφόταν. Ἡ ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς ἁμαρτωλότητός του κάνει τόν Ζακχαῖο νά προσπαθήσει μιά ἔμμεση συνάντηση.   

    Ἔτσι ὅταν πληροφορεῖται τήν παρουσία του στήν Ἱεριχώ καί τό πέρασμά του ἀπό τό κεντρικό σοκάκι τῆς Ἱεριχοῦς, προτρέχει τοῦ ὄχλου καί ἀνεβαίνει πάνω σέ μιά συκομορέα. Ἀπ’ τό δένδρο θά μποροῦσε νά δεῖ ἔστω γιά λίγες στιγμές τή θέα τοῦ προσώπου, πού ἐπιθύμησε νά δεῖ καί νά γευθεῖ ἔστω καί ἀπό μακριά τό μυστήριο τῆς μορφῆς τοῦ Χριστοῦ. Πίστευε ὅτι καί αὐτό πού σάν περιέργεια τήν ἀρχή καί ὕστερα σάν σφοδρή ἐπιθυμά φώλιασε στήν καρδιά του, θά ἔφερνε ἔστω καί μιά λίγη ἀνακούφιση στήν ἄνυδρη ἀπό τόν πνευματικό λιμό ὕπαρξή του.

    Καί τολμᾶ τό ἀνέβασμα. Ἀδιαφορεῖ τόν ψόγο τοῦ ὄχλου. Σέ λίγο πάνω ἀπ’ τό δένδρο εἶδε νά ξεπροβάλλει ἡ μορφή τοῦ Ναζωραίου. Ἡ καρδιά του σκιρτοῦσε σάν μικροῦ παιδιοῦ. Ἀχόρταγα ἔβλεπε πρός τόν Ἰησοῦν. Καί ἐνῶ ἡ αἴσθηση τῆς θέας δέν εἶχε καταλαγιάσει στήν ψυχή του, ἀκούει τή φωνή πού τόν προσκαλεῖ: «Ζακχαῖε, σπεύσας κατάβηθι, σήμερον γάρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι».

    Εἶναι ἡ φωνή τοῦ Χριστοῦ, πού τόν προτρέπει νά κατεβεῖ ἀπό τήν πρόσκαιρη ἀνάβαση στό κλάδο τοῦ δένδρου, καί νάρθει κοντά του σέ μιά ἄλλη ἀνάβαση. Κι ὄχι μόνο νά πλησιάσει καί νά ἀγγίξει, ἀλλά νά μείνει στό σπίτι του. Σέ παραμονή μόνιμης συναντήσεως, πού ἀσφαλῶς ὁδηγοῦσε σέ μιά ἄλλη προοπτική τοῦ βίου του.

    Στήν πρόσκληση τοῦ Χριστοῦ γιά μιά συνάντηση καί μάλιστα στό δικό του σπίτι: “ Ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι “,  ὁ Ζακχαῖος ἀνταποκρίνεται ἄμεσα. Τό ἀρχικό ξάφνιασμα, τό διαδέχεται μιά ἀνείπωτη χαρά. Ξέσπασμα τῆς ὁποίας εἶναι μιά καθοριστική δήλωση. Ἡ αἴσθηση τῆς ἁμαρτωλότητός του φωτίζεται ἀπό τήν ἁπλότητα, πού ἔχει ἡ παρουσία τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί ἡ δήλωση του νά παραμείνει στό σπίτι του.

    Ὁ Ζακχαῖος στήν πρόταση τοῦ Χριστοῦ, νά φιλοξενηθεῖ στό σπίτι του, χωρίς νά προβεῖ σέ κοσμικές προετοιμασίες ὑποδοχῆς καί φιλοξενίας, λέει τό ναί, καί κάνει μιά παράδοξη ἑτοιμασία ὑποδοχῆς καί φιλοξενίας. Ἀπορρίπτει ὅλα αὐτά, πού γιά ἀρκετά χρόνια πίστευε, ὅτι στήριζαν τήν ἀτομικότητά του: «Ἰδού τά ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι πτωχοῖς καί εἴ τινός τι ἐσυκοφάντησα ἀποδίδωμι τετραπλοῦν». Ἀπαλ-λαγμένος ἀπό τά ὀψώνια τῆς ἀδικίας ἀνεβαίνει τά σκαλοπάτια μιᾶς ἄλλης μοναδικῆς κλίμακος, πού ὁδηγεῖ κοντά στόν Χριστό.

    Ὁ ἀρχιτελώνης ἀκούει τή φωνή Ἐκείνου πού τόν προσκάλεσε σέ σέ «μονήν παρ’ αὐτῷ» καί ἀνταποκρίνεται ἄμεσα, χωρίς δισταγμούς καί ἀναβολές.

    Ὁ Χριστός ἔγινε ἄνθρωπος, γιά νά σώσει τόν ἄνθρωπο. Ἡ θεία του ἐνανθρώπηση εἶναι μιά πράξη ἄρρητης ταπεινώσεως. Ἄφησε τά ὑπερκόσμια γιά νάρθει στά ἐγκόσμια. Ἄφησε τόν οὐρανό καί κατέβηκε στή γῆ γιά νά ἑνώση πάλι τά οὐράνια μέ τέ ἐπίγεια. Ὁ μεγάλος Θεός ἐπιθύμησε τή μικρή καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά τήν ἀνεβάσει στό χῶρο τῆς θείας μεγα-λωσύνης. Ἡ ἀγάπη του γιά τόν ἄνθρωπο δημιούργησε αὐτή τήν κενωτική κίνηση «ἐκένωσεν ἑαυτῷ».

   Στό Εὐαγγέλιό του ὑπογραμμίζει, ὅτι «ἦλθεν ζητῆσαι καί σῶσαι τό ἀπολωλός». Τό μήνυμα αὐτό ἰσχύει παντοτεινά μόνο πού ὁ ἄνθρωπος κινδυνεύει νά χάσει κάθε στιγμή πού συσχηματίζεται μέ τά ἐγκόσμια καί κινδυνεύει νά καταβρωχθεῖ στίς παγίδες τῶν ψευδαισθήσεων, πού δημιουργεῖ ἡ φαντα-στική ἀτμόσφαιρα τῆς ὑλικότητος.

  Ἡ ἀνάβαση τοῦ Ζακχαίου στό δένδρο ἴσως νά  πρόσφερε μιά πρόσκαιρη χαρά στήν καρδιά του. Ὅμως ὁ Χριστός ἐπιθυμεῖ νά προσφέρει τό “περισσόν“. Αὐτό τό χορηγεῖ μονάχα ἡ παρουσία Του, δηλαδή τή διάρκεια . Ὁ Ζακχαῖος, στό κάλεσμα γιά παραμονή τοῦ Κυρίου μας στό σπίτι του ἀνταποκρίθηκε δίχως χρονοτριβή.

Ὁ Ζακχαῖος ἐπιχειρεῖ τό ἅλμα. Ἅλμα πρός τό ὕψος, πού τελικά ἀποδεικνύεται ἅλμα σωστικό. Τελικά ὄχι μόνο βλέπει ἐξωτερικά, ἀπό περιέργεια, ἀλλά ἀποβάλλει τά σχήματα τοῦ κόσμου πού ἀντί νά τόν ἐλευθερώνουν τόν ὑποδούλωναν καί τόν κρατοῦσαν δέσμιό τους. Ὁ Ζακχαῖος δέν διστάζει. Δέχεται τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ. Γδύνεται ἀπό τίς προηγούμενες πράξεις μέ μιά πράξη μετάνοιας καί καταλλαγῆς.

    Ἡ πράξη τοῦ Ζακχαίου φανερώνει μιά μεταστροφή ὁλοκληρωτική. Αὐτό πού ἔψαχνε τό βρῆκε. Βρῆκε τό Θεό καί γέμισε ἀπό τή σώζουσα καί καταξιώνουσα τόν ἄνθρωπο Χάρη Του.

Ἀδελφοί,

    Ὁ Χριστός πάντοτε μέ τήν ἀγκαλιά του ἀνοικτή, ὅπως φαίνεται στό ὕψος τοῦ Σταυροῦ, προσκαλεῖ στή σωτήρια συνάντηση. Νά πλησιάσουμε καί νά πέσουμε νά μείνουμε στίς ἀδιάστατες διατάσεις της. Νά λούσουμε τήν καρδιά μας στήν ἀνείπωτη ἀγάπη Του, ὅποιοι κι ἄν εἴμαστε, ὅσο ἁμαρτωλοί κι ἄν αἰσθανόμαστε. Ἡ ἀγάπη Του εἶναι ὠκεανός, πού δέχεται ὅλα τά ποτάμια τῆς γῆς χωρίς νά ἀλλοιώνεται.     

    Ἡ πράξη τοῦ Ζακχαίου ἀποτελεῖ μιά πρόκληση. Πόσοι ἄραγε ἀπό ἐμᾶς μποροῦν νά κάνουν αὐτό τό βηματισμό του;