Η Ύψωσις Του Τιμίου Σταυρού
(Ἰωάν. 19, 6-11, 13-20, 25-28, 30).
Κάθε χρόνο στίς 14 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται ἀπό τήν Ἐκκλησία μας ἡ Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Γιορτάζοντας τήν ἑορτή αὐτή δέν κάνει τίποτε ἄλλο παρά νά ἐμφανίζει μπροστά μας τό μοναδικό σέ μέγεθος, ἀλλά καί ἀνεπανάληπτο σέ σωστική ἀξία, γεγονός τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ καί νά προσκαλεῖ σέ βιωματική του προσέγγιση. “Σταυρός ἀνυψούμενος τοῦ ἐν αὐτῷ ὑψωθέντος τό πάθος τό ἄχραντον ἀνυμνεῖν προτρέπεται κτίσιν ἅπασαν · ἐν αὐτῷ κτείνας γάρ τόν αὐτόν κτείναντα, νεκρωθέντας ἀνεζώωσε καί κατεκάλλυνε καί εἰς οὐρανούς πολιτεύεσθαι” (προσόμοιον ἑσπερινοῦ).
Ἡ ὕπαρξη μας συγκλονίζεται ἀπό ἱερό δέος καθώς βλέπει “τό τρισμακάριστον ξύλον” ὑψωμένο, σύμβολο νίκης, ἐλπίδος καί ζωῆς, νά λιτανεύεται θριαμβευτικά μέσα στά μυρωμένα κλωνάρια τοῦ βασιλικοῦ, τοῦ φυτοῦ τοῦ Σταυροῦ.
Εἶναι στ’ ἀλήθεια ἰδιόρρυθμος ὁ χαρακτήρας τῆς ἑορτῆς τοῦ Σταυροῦ. Καί ἡ ἰδιορρυθμία της ἔγκειται στήν ἀνάμειξη τῆς χαρᾶς μέ τή λύπη. Αὐτό λέγεται στήν ἐκκλησιαστική γλώσσα “χαρμολύπη“. Λυπούμαστε δηλαδή, γιά τό σταυρικό πάθος τοῦ Χριστοῦ μας, πού ἡ ἀνυπακοή καί ἡ ἀστοχία μας προκάλεσε. Ἡ λύπη αὐτή ἐκφράζεται μέσα ἀπό τήν αὐστηρά νηστεία πού ἐπιβάλλει ἡ Ἐκκλησία μας τήν ἡμέρα αὐτή. Ταυτόχρονα ὅμως χαιρόμαστε γιά τό θρίαμβο τοῦ Λυτρωτοῦ μας. Καί ἡ χαρά μας ἐκφράζεται μέσα ἀπό τό λαμπρό πανηγυρισμό μέ τόν ὁποῖο ὁ πιστός λαός τοῦ Θεοῦ λατρεύει Ἐκεῖνον πού ” ἑκουσίως χεῖρας ἐκτείνας ὕψωσεν ἡμᾶς εἰς τήν ἀρχαίαν μακαριότητα“. (Ἰδιόμελον ἑορτῆς τοῦ Σταυροῦ).
Τό ξύλο τοῦ Σταυροῦ πού πανηγυρικά ὑψώνεται καί προσκυνεῖται ἀπό τό λαό τοῦ Θεοῦ, ἦταν κάποτε τό σύμβολο καί μαζί τό ὄργανο ἀτιμώσεως, πού. προκαλοῦσε τή φρίκη στούς προχριστιανικούς λαούς. Πράγματι ἡ καταδίκη στό “διά σταυρώσεως θάνατον” ἀποτελοῦσε τό ἔσχατο ὅριο εὐτελισμοῦ τῆς ἀνθρωπίνης προσωπικότητος. Μάλιστα στή ρωμαϊκή νομοθεσία ὁρίζονταν ρητά νά χρησιμοπεῖται ἡ σταυρική ἐκτέλεση μονάχα γιά τούς προδότες τοῦ ρωμαϊκοῦ imperium ἤ τούς δούλους. Ὁ Κικέρων, πού εἶχε παρακολουθήσει τή διαδικασία τῆς θανατώσεως διά σταυροῦ, τήν περιγράφει σάν τό πιό φρικτό βασανιστήριο, πού εἶχε παρακολουθήσει ποτέ (cruderissimum et deterimum supplicium). Ὅμως ὁ σταυρικός θάνατος ἑνός ἄλλου καταδίκου στάθηκε ἡ ἀφορμή μιᾶς ἀλλαγῆς καί ἀπό ὄργανο ἀτιμώσεως ἔγινε πηγή χαρᾶς. Ἔγινε τό κλειδί μέ τό ὁποῖο ὁ ἐξόριστος Ἀδάμ ξανάνοιγε τίς “κεκλεισμένες πύλες τῆς Ἐδέμ“.
Γιορτάζοντας ἡ Ἐκκλησία τήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ὑψώνει, δηλαδή δοξάζει, τό Ἄχραντο Πάθος τοῦ Κυρίου μας, πού μέ τήν πρόσληψη τῆς ἀνθρωπίνης φύσεώς μας ἀπό μέρους Του καί μέσα ἀπό τήν ὑποστατική ἕνωση τῶν δύο φύσεων, θείας καί ἀνθρωπίνης, στό Θεανθρώπινο Πρόσωπό Του καί “σαρκί σταυρωθείς” ἔγινε ἡ ἀφορμή νά νεκρωθεῖ ὁ προαιώνιος ἐχθρός, ὁ διάβολος, καί νά ἀνυψωθεῖ πρός τήν ἀρχαία μακαριότητα τό ἀνθρώπινο γένος, τραγικό θῦμα τῆς προπατορικῆς ἐπιλογῆς τοῦ προπάτορος Ἀδάμ. Γιορτάζει καί δοξάζει Ἐκεῖνον, πού χύνοντας τό Αἷμά Του, χάρισε σ’ ὅλους μας τήν ἀθάνατη βρώση καί πόση, ἀντίδοτο τῆς θανατηφόρας τροφῆς πού γεύτηκαν οἱ προπάτορες μας τό τραγικό ἐκεῖνο δειλινό στόν κῆπο τῆς Ἐδέμ. Μέ τήν ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ τέλος, ὑψώνεται δοξαστικά ὁ θρίαμβος τῆς ζωῆς καί διακηρύσσεται, ὅτι τή ζωή δέν τή σταματάει ὁ βιολογικός θάνατος, ὁ ἀνατριχιαστικός αὐτός ἐφιάλτης. Ἡ “φρικτή ἀπανθρωπία” αὐτή νικήθηκε καί ἔγινε ἕνα ἐπισόδειο στά πολλά ἐπισόδεια τῆς ζωῆς μας. Ὁ ἔσχατος ἐχθρός ἀποδεικνύεται θρίαμβος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, εἴσοδος στή ζωή.
Οἱ συνέπειες τῆς νίκης τοῦ Χριστοῦ γίνονται προσιτές σ’ ἐκεῖνον τόν ἄνθρωπο, πού μέ τό βάπτισμά του συσσωματώθηκε στό σταυρωμένο καί ἀναστημένο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Μέσα ἀπό τήν ἀλήθεια τῆς πραγματικότητος αὐτῆς ὁδηγούμαστε στήν ὑπέρβαση τοῦ θανάτου καί: “ἐπειδή δι’ ἀνθρώπου ὁ θάνατος, καί δι’ ἀνθρώπου ἀνάστασις νεκρῶν, ὥσπερ ἐν τῷ Ἀδάμ πάντες ἀποθνήσκουσιν, οὕτω καί ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται” (Α’ Κορ. 15, 21-22).
Πολλοί ἀπό μᾶς τούς σημερινούς χριστιανούς, ξεχάσαμε τίς λυτρωτικές συνέπειες τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ μας καί γι’ αὐτό καί παραλύουμε μπροστά στή σκέψη καί τήν εἰκόνα τοῦ θανάτου, ὅταν παρουσιασθεῖ μπροστά μας. Τό εἶναι μας τότε γεμίζει τρόμο, καί διαπιστώνεται πάλιν καί πολλάκις, ὅτι ἡ ζωή μας εἶναι μιά ἀδιάκοπη πάλη μέ τό θάνατο, δίχως ἀνακωχή, δίχως ἔλεος, καί πού στό τέλος της πέφτουμε νικημένοι. Στίς διαπιστώσεις αὐτές ὅπως εἶναι φυσικό προσπαθοῦν νά περιθωριοποιήσουν τήν ἰδέα τοῦ θανάτου καί νά ζήσουν “ὡς οἱ μή ἔχοντες ἐλπίδα” (Α’ Θεσ. 4,13). Στήν παραζάλη ὅμως αὐτή ὑπάρχει ἡ ἐλπίδα καί ἡ βεβαιότητα. Τήν χορηγεῖ ὁ θριαμβευτής Κύριος Ἰησοῦς, πού πῆρε πάνω του ὅλη τήν πίκρα τοῦ θανάτου καί τήν ἀντάλλαξε μέ τή χαρά τῆς ζωῆς. Πράγματι ὅποιος ἔχει στραμμένα διαρκῶς τά βλέμματά του πάνω στό Σταυρό τοῦ Χριστοῦ, μπορεῖ καί βλέπει τά πάντα μέσα ἀπό μιά διαφάνεια ἐλπίδος, πού μόνο τό “εὖρος καί τό μῆκος” του προσφέρει. Ὁ Χριστός ἀνέβηκε στό Σταυρό, γιά νά ξυπνήσει τούς ζωντανούς καί νά μεταβάλει τό θάνατο σέ “ἀγρυπνία πνεύματος“.
Ἡ Ἐκκλησία μέσα ἀπό τόν γιορτασμό τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ προσκαλεῖ ὅλους μας νά τόν προσκυνήσουμε καρδιακά γιά νά λάβουμε ὁλόκληρη τήν ποικιλία τοῦ θησαυροῦ τῶν χαρισμάτων, πού προέρχονται ἀπ’ αὐτόν: “Προσελθόντες ἀρύσασθε μή κενούμενα νάματα, τοῦ σταυροῦ τῇ χάριτι προερχόμενα, ἰδού προκείμενον βλέποντες τό ξύλον τό ἅγιον χαρισμάτων τήν πηγήν, ἀρδομένην τῷ αἵματι καί τῷ ὕδατι τοῦ Δεσπότου τῶν ὅλων, τοῦ ἐν τούτῳ ἑκουσίως ὑψωθέντος καί τοῦς βροτούς ἀνυψώσαντος“
‘Αγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ὁ Χριστός μας ποτέ δέν ἔπαψε νά σταυρώνεται γιά τόν καθένα μας. “Δι’ ἡμᾶς ἀεί τοῦτο ποιεῖ καί πάσχει, ὡς πάντα γενόμενος, ἵνα σώσῃ τούς πάντας“, κατά τήν παρατήρηση τοῦ ἁγίου Μαξίμου τοῦ ὁμολογητοῦ. Ἀφοῦ, λοιπόν, ἔτσι ἐνεργεῖ ὁ φιλανθρωπότατος Κύριος μας, ἄς σταυρώσουμε καί ἐμεῖς τά πάθη καί τίς ἀδυναμίες μας, τόν κακό ἑαυτό μας. Ἡ πράξη μας αὐτή ἀποτελεῖ συσταύρωση μέ τόν Χριστό, πού ὅμως ὁδηγεῖ τελικά στήν συνανάσταση μας μέ τόν Ἀναστάντα Κύριο.
Ἡ ἑορτή τῆς Παγκοσμίου Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ προσφέρει τήν εὐκαιρία αὐτή.
(πΚΦ )
